INŻYNIERIA MATERIAŁOWA 6/2018

Katarzyna Dyndał
Characterization of a-C:N:H, a-SiNx:H and a-SiCx:Ny:H layers deposited on various substrates
Charakterystyka warstw a-C:N:H, a-SiNx:H i a-SiCxNy:H osadzanych na różnych podłożach
DOI 10.15199/28.2018.6.1

Streszczenie
Abstract
Amorphous hydrogenated carbon nitride layers, a-C:N:H, amorphous hydrogenated silicon nitride layers, a-SiNx:H and amorphous hydrogenated silicon carbonitride, a-SiCxNy:H, layers, fabricated on borosilicate glass and (001) oriented Czochralski silicon wafers by plasma assisted chemical vapour deposition, 13.56 MHz, were compared in this study. For reliable comparison the processing parameters, except temperature, were kept at the same level in each experiment. The layers containing silicon were grown at 473 K, while the layers without silicon were grown at 298 K. Methane, nitrogen and silane gaseous were used as carbon, nitrogen and silicon gaseous precursors respectively. The layers were subjected to structural studies by FTIR spectroscopy. The thicknesses of the layers and optical constants’ functions: refractive index n (λ) and extinction coefficient k (λ), were determined by spectroscopic ellipsometry. Wollam M2000 ellipsometer was used to measure ellipsometric angles Psi (Ψ) and Delta (Δ) within 200÷1800 nm spectral range at three different angles of incidence 65°, 70° and 75°. The differences between structure and properties of the layers were indicated, as well as differences between the same layers deposited on various substrates. The results show that the layers grown on glass and Si are similar materials. Optical constants do not differ much. However, clear differences are seen, when thicknesses of the layers are compared. As a rule, the layers deposited on glass are thicker. A proposed explanation is related to the energy of the bonds C–O and Si–O for the layers deposited on glass and C–Si and Si–Si when the layers were deposited on Si wafers.

Julian Plewa, Elżbieta Augustyn, Michał Żelechower
Partial crystallization of the erbium/ytterbium co-doped oxyfluoride glass
Kontrolowana krystalizacja współdomieszkowanych erbem i iterbem szkieł tlenofluorkowych
DOI 10.15199/28.2018.6.2

Streszczenie
Abstract
Erbium/Ytterbium co-doped oxyfluoride glass-ceramics can be applied as the optical fiber core. For that reason its crystallization kinetics is described in terms of the JMAK model (Johnson-Mehl-Avrami-Kolmogorov) with later updates. Differential Thermal Analysis (DTA) measurements of glass and glassceramics powders (with size comparable to the diameter of multimode optical fiber core) combined with X-ray diffraction (XRD) measurements enables both the identification of growing nanocrystals structure and determination of the specific annealing parameters. This specific glass powder annealing results in the desired microstructure of glass-ceramics fibers (nanocrystals embedded in the glassy host).
 

Marek Hawryluk, Jacek Ziemba
The possibility of applying reverse scanning techniques to analyse the wear of forging tools and forging defects
Możliwości zastosowania technik skanowania odwrotnego do analizy zużycia narzędzi kuźniczych oraz wad odkuwek
DOI 10.15199/28.2018.6.3

Streszczenie
Artykuł dotyczy możliwości wykorzystania metody skanowania odwrotnego 3D za pomocą skanera laserowego w celu analizy postępującego zużycia warstwy wierzchniej narzędzi kuźniczych, jak również do detekcji wad odkuwek w procesie kucia matrycowego na gorąco koła czołowego. Za pomocą oprogramowania POLYWORKS wyznaczano dwa parametry: przyrosty objętości (positive volume) określające zużycie narzędzia oraz ubytki objętości materiału odkuwki (outside volume) wskazujące wadę odkuwek, np.: w postaci niewypełnienia. Oba te parametry (positive i outside volume) są od siebie niezależne i na ich podstawie można opracować charakterystyki eksploatacyjne w czasie, m.in. krzywej zużycia narzędzia oraz krzywej wskazującej na możliwość wystąpienia wad odkuwek. Zaprezentowane podejście może stanowić użyteczne i skuteczne narzędzie pozwalające na szybką ocenę bieżącego stanu narzędzi oraz jakości odkuwek (bez konieczności znaczącej ingerencji w proces produkcyjny), a także może być instrumentem analizy stabilności i poprawności procesu wytwarzania.
Abstract
The study refers to the application of a 3D reverse scanning method for the analysis of the progressing wear of forging tools as well as for the detection of forging flaws in a selected hot die forging process. With the use of the POLYWORKS software, two parameters were determined: the volume increase (positive volume), describing the tool wear, and the volume loss of the forging material (outside volume), pointing to the forging defects, e.g. in the form of underfills. Both parameters (positive and outside volume) are interdependent and, on their basis, it is possible to elaborate the performance characteristics in time, e.g. the tool wear curve and the curve pointing to the possibility of the presence of forging defects. The presented approach can constitute a useful and effective tool enabling a fast analysis of the current state of the tools and the quality of the forgings (without the necessity of a significant disturbance of the production process), and it can also be an instrument used to analyse the stability and properness of the production process.
 

Adam Charchalis, Tomasz Dyl, Dariusz Rydz, Grzegorz Stradomski
The effect of burnishing process on the change of the duplex cast steel surface properties
Wpływ obróbki nagniataniem na zmianę właściwości warstwy wierzchniej staliwa typu dupleks
DOI 10.15199/28.2018.6.4

Streszczenie
Abstract
Throughout planning of technological process of manufacturing or regenerating machine components, the method of burnishing, the machining conditions, the shape and number of burners should be selected. The choice of static pressure conditions during burnishing process is dependent on how the pressure components are applied to the workpiece surface, which can be elastic or rigid. The reliability of working machine and equipment is very important in the engineering, power, metallurgical or marine industries. For example, on a ship during a cruise, are made repairs of individual components of the ship’s machinery. Often are regenerated external cylindrical surfaces (e.g. shaft seals of seawater pumps), for this purpose can be proposed burnishing process can be proposed as a finishing, which enables to obtain the technological quality requirements of the products surface layer. The effect of technological conditions of burnishing process on the degree of relative strain hardening and surface roughness reduction ratio were presented. The burnishing process carried out for duplex cast steels series GX2CrNiMoCuN25–6–3–3. The use of duplex cast steel burnishing process is a novelty technology. The experimental investigation were obtained in the surface layer increase in hardness and the material ratio curve a convex shaped, which, taking into account the load capacity of the surface will be directly affected by its resistance to wear and corrosion. The experimental research by application of the burnishing process were made in the Laboratory of Production Engineering of the Department of Marine Maintenance. After the studies it was found that the hardness of the surface layer and the roughness of the shaft necks an important influenced by technological parameters of processing (the recommended parameters: burnishing speed vn = 70 m/min; feed rate fn = 0.2 mm/rev; depth of burnishing an = 1.0 mm; number of machining passes i = 2). The aim of applying burnishing may be, for example, the need to increase surface smoothness and dimensional accuracy of part.
 

Mateusz Konieczny, Grzegorz Gasiak
Analysis of the impact of slot geometry on the stresses distribution in a plate of S235JR steel subjected at biaxial load
Analiza wpływu geometrii szczeliny na rozkład naprężeń w tarczy ze stali S235JR poddanej dwuosiowemu obciążeniu
DOI 10.15199/28.2018.6.5

Streszczenie
Jedną z przyczyn powstawania i rozwoju pęknięć zmęczeniowych jest występowanie spiętrzenia naprężeń miejscowych, powstających wokół otworów, szczelin, podcięć, wgłębień kątowych w materiale oraz kołnierzy. Pęknięcia zmęczeniowe rozwijają się od tzw. ognisk, które powstają w miejscach spiętrzenia naprężeń. Znanych jest szereg metod analitycznych, eksperymentalnych i numerycznych podejmujących problem analizy stanu naprężenia w płytach lub tarczach zawierających otwory i szczeliny. Celem pracy jest numeryczna analiza stanu naprężenia w tarczy ze szczeliną, wykonanej ze stali S235JR, poddanej dwuosiowemu obciążeniu i na tej podstawie wskazanie miejsc spiętrzenia naprężeń wokół wierzchołka szczeliny.
Abstract
The numerical calculations the state of reduced stress in the plate with the slot at the biaxial load made it possible to determine areas of stress concentration around the top of the slot. It was shown that the highest of reduced stress concentration occurred in the plate with a flat slot with dimensions of l = 20 mm, r = 0.25 mm, c = 0.5 mm when the slope of the main axis of the slot forms an angle α = 30° and α = 60° for biaxial load, i.e. Pz = 100 kN and compression Py = –100 kN (pure shear case). The stress concentration factor k depending on the method of plate load, slot geometry and angle of inclination the main axis of the slot takes values from k = 3.07 to k = 18.69 for a flat slot when the inclination of the main axis of the slot formed an angle α = 0° and angle α = 90°; from k = 2.81 to k = 18.42 in the case of a flat slot when the slope of the main axis of the slot formed an angle α = 45° and from k = 2.83 to k = 18.48 for a flat slot when the inclination of the main axis of the slot formed an angle α = 30° and angle α = 60°. Significant values of reduced stresses concentration in the top area of the slot are usually the cause of microcracks, which under the influence of variable loads may initiate the propagation of fatigue cracks and lead to destruction of the machine element or construction element.
 

 

INŻYNIERIA MATERIAŁOWA 5/2018

Barbara Nasiłowska, Wojciech Skrzeczanowski, Zdzisław Bogdanowicz, Michał Woluntarski, Ludwika Lipińska
The analysis of LIBS spectra of graphene and C/Herex/C composite
Analiza widm spektroskopii emisyjnej LIBS papieru grafenowego i kompozytu C/Herex/C
DOI 10.15199/28.2018.5.1

Streszczenie
Abstract

In the paper there are described LIBS (Laser-Induced Breakdown Spectroscopy) emission spectra of a graphene paper (new engineering material) and a composite material consisiting of two layers of C0.90 220 g/m2 carbon divided by a polymer layer of a foamed polyvinyl chloride of the Herex 70 g/m2 type. In the graphene spectra oscillation-rotational transitions in CN and CH compounds and in C2 and N2 molecules were found. A clear difference between graphene and composite spectra was found - in the composite spectrum much stronger atomic carbon signal as compared to graphene was seen. This can be related with a difference in the allotropic structure of a carbon molecules and a higher temperature of a plasma generated on a composite surface. The aim of the paper was to show capabilities for application of LIBS in the investigations of thin and inhomogeneous molecular layers in compounds of carbon and other elements in the graphene paper and the carbon C/Herex/C composite.

Izabela Zglobicka, Justyna Jablonska, Przemyslaw Suchecki, Marta Mazurkiewicz-Pawlicka, Jakub Jaroszewicz, Anna Jastrzebska, Zbigniew Pakiela, Malgorzata Lewandowska, Wojciech Swieszkowski, Andrzej Witkowski, Krzysztof J. Kurzydlowski
Frustules of Didymosphenia geminata as a modifier of resins
Pancerzyki Didymosphenia geminata jako faza zbrojąca żywicę epoksydową
DOI 10.15199/28.2018.5.2
Streszczenie
Didymosphenia geminata to słodkowodna okrzemka charakteryzująca się krzemionkowym pancerzykiem i stylikiem wytworzonym z zewnątrzkomórkowego materiału polimerowego. Wymiary pojedynczego pancerzyka D. geminata, wynoszą 80÷140 μm długości i 35÷45 μm szerokości, co sprawia, że jest jedną z większych okrzemek. Zgodnie z trendem stosowania materiałów biologicznych i biomimicznych w pracy przyjęto założenie, że pancerzyki okrzemek mogą być potencjalnie zastosowane jako faza zbrojąca w materiałach kompozytowych o osnowie polimerowej. Jednym z najczęściej stosowanych materiałów na osnowę w kompozytach polimerowych jest żywica epoksydowa. Żywica tego typu jest zbrojona proszkami. Celem niniejszej pracy było zbadanie wykorzystania w tej roli pancerzyków okrzemki Didymosphenia geminata. Podjęte badania polegały na wytworzeniu serii próbek materiałów kompozytowych na osnowie z żywicy epoksydowej z różnym udziałem objętościowym napełniacza. Otrzymane próbki scharakteryzowano pod kątem ich struktury i właściwości mechanicznych.
Abstract
The paper reports properties of the resin matrix with frustules of diatoms Didymosphenia geminata. The samples of resin containing up to 70% of the volume fraction of the frustules have been prepared in a relatively simple procedure for a commercial resin and using the frustules "harvested" in one of the rivers in Poland by a manual mixing. The compression tests of the samples proved the strengthening effect of the frustules, with the apparent compression modulus increasing by 100% for the volume fraction of 60%. The results of this investigation indicate a high potential of D. geminata frustules in composite technology.
 
 
Artur Bajwoluk, Paweł Gutowski
Thermal micro- and macrostresses in the surface layer of cast steel accessories for carburizing furnaces
Mikro- i makronaprężenia cieplne w warstwie przypowierzchniowej odlewów staliwnych osprzętu pieców do nawęglania
DOI 10.15199/28.2018.5.3
Streszczenie
Dobra żaroodporność oraz żarowytrzymałość sprawiają, iż austenityczne stopy Fe-Ni-Cr są powszechnie stosowane jako materiał, z którego wykonywane są elementy osprzętu pieców do obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej. Specyfika pracy oprzyrządowania pieców powoduje, że jest ono poddawane cyklicznemu działaniu wielu niekorzystnych czynników, w tym: wysokiej temperatury oraz jej gwałtownym zmianom, silnie nawęglającej atmosfery oraz obciążeniom mechanicznym i cieplnym pochodzącym od obrabianego wsadu, przyspieszającym procesy zmęczenia cieplnego. Pomimo dość dobrych właściwości wytrzymałościowych, którymi charakteryzują się austenityczne stopy niklowo-chromowe w podwyższonej temperaturze, w elementach z nich wykonanych dochodzi w wyniku wzajemnego oddziaływania wymienionych czynników do odkształceń oraz pęknięć eliminujących je z dalszego użytkowania.
Abstract
High heat resistance and creep resistance make the austenitic Fe-Ni-Cr alloys widely used as a material for accessories of the furnaces for heat treatment and thermochemical treatment. Due to the specific character of furnace operation, its tooling is exposed to the effect of numerous highly unfavourable factors, including high temperature and its rapid changes, strongly carburizing atmosphere as well as mechanical and thermal loads originating from the processed batch of items. As a result of the impact of the above-mentioned factors, in castings made from the Fe-Ni-Cr alloys, cracks and deformations occur, eliminating these castings from further use. The damages are mainly caused by stresses arising in the cast structure during subsequent work cycles. It is generally believed that stresses in furnace accessories are due to the temperature gradient generated during heating or cooling of components and differences in the thermal expansion of the structural constituents of cast steel from which these accessories are made. This article focuses on the results of numerical analysis of the stress distribution in the surface layer of a carburized austenitic alloy undergoing the cooling process. Cases are discussed when the examined sources of stress act as separate and independent factors and also when they operate simultaneously. This provides information about the stress formation and development of stress-initiated cracks on the surface of real castings.
 
 
Liwia Sozańska-Jędrasik, Janusz Mazurkiewicz, Wojciech Borek, Leszek A. Dobrzański
Structure and mechanical properties of newly-developed high-strength TRIPLEX type steels
Struktura a właściwości mechaniczne nowoopracowanych wysokowytrzymałych stali manganowych typu TRIPLEX
DOI 10.15199/28.2018.5.4
Streszczenie
Celem pracy było określenie właściwości mechanicznych oraz plastycznych w powiązaniu z mikrostrukturą nowoopracowanych stali wysokomanganowych X98MnAlSiNbTi24–11 i X105MnAl- Si24–11 typu TRIPLEX po walcowaniu na gorąco w skali półprzemysłowej i chłodzeniu w wodzie. Uzyskane wyniki badań pozwolą na ocenę wpływu zarówno składu chemicznego, jak i zastosowanej technologii obróbki cieplno-mechanicznej na właściwości badanych stali.
Abstract
The paper presents the results of mechanical properties research, fractographic investigations of fractures and microstructure of experimental high-strength high-manganese X98MnAlSiNbTi24–11 and X105MnAlSi24–11 TRIPLEX type steels. In order to determine the mechanical properties of the tested steels, microhardness tests and a static tensile test were performed, and yield stress, tensile strength and elongation of the tested steels were determined. The performed microstructure tests of the analysed steels using light microscopy allowed for the identification of austenitic-ferritic structure with the participation of carbides. It was found that the structure of both tested steels, which have undergone hot rolling followed by water cooling, consist of austenite grains with numerous annealing and deformation twins along with ferrite bands. The investigated steels are characterized by the mixed fractures of formed after a static tensile test after forging where there are areas of ductile fracture with small areas of transcrystalline and intergranular brittle fractures. The fractures after a static tensile test and after hot rolling and cooling in water have a dimple morphology characteristic of plastic fractures. The increase in hardness after thermomechanical treatment and after a static tensile test is caused by strain hardening affecting the achieved values of strength, yield point and hardness. The obtained research results allow to assess the impact of both the chemical composition and the applied thermomechanical treatment technology on the properties of newly developed steels
 
 
Kinga Boroń, Andrzej Zyska
Właściwości tribologiczne stopów stomatologicznych na bazie niklu
DOI 10.15199/28.2018.5.5
Streszczenie
Celem badań była ocena porównawcza właściwości tribologicznych oraz twardości dwóch stopów stomatologicznych przeznaczonych na odlewy stomatologiczne.
Abstract
The research results of hardness and abrasion resistance of two commercial nickel-based alloys — Ceranium CN and Magnum AN designed for microcasting applied on dental-prosthetics are presented. Cast samples were made in prosthetic laboratory conditions of Roko production line. Moulds were produced by the lost wax method and poured by use of centrifugal casting method. Hardness tests were conducted by means of Vickers method. The abrasion resistance was evaluated on a tribological tester working in a pin–on–disc system, making measurements of temporary weight losses of samples. On the basis of executed measurement, it was found that Magnum AN alloy possesses better tribological properties than Ceranium CN alloy. Using percentage comparison criteria, it was agreed that Magnum alloy cast in relation to Ceranium alloy cast indicate about 25% higher abrasion resistance and nearly 10% higher hardness. Tribological research also showed that abrasion kinetics of both alloys is linear.
 

 

INŻYNIERIA MATERIAŁOWA 4/2018

Tadeusz Wierzchoń, Justyna Witkowska, Jerzy Morgiel, Agnieszka Sowińska, Michał Tarnowski, Elżbieta Czarnowska
Modification of titanium and its alloys implants by low temperature surface plasma treatments for cardiovascular applications
Modyfikacja powierzchni implantów z tytanu i jego stopów w niskotemperaturowej plazmie w aspekcie zastosowań kardiologicznych
DOI 10.15199/28.2018.4.1

Streszczenie
Choroby układu krążenia są jedną z głównych przyczyn śmiertelności u ludzi. Biozgodność i inne właściwości implantów kardiologicznych, wytwarzanych z tytanu i jego stopów, można kształtować, stosując różne metody inżynierii powierzchni. W pracy przedstawiono charakterystykę wielofazowych, dyfuzyjnych warstw powierzchniowych typu TiN + Ti2N + α-Ti(N) oraz TiO2 + TiN + Ti2N + α-Ti(N) wytwarzanych w niskotemperaturowej plazmie na stopie tytanu Ti6Al4V, także z wykorzystaniem aktywnego ekranu, pod kątem ich mikrostruktury, topografii powierzchni, twardości, stanu naprężeń własnych, odporności na korozję i zużycie, zwilżalności oraz właściwości biologicznych, takich jak: adsorpcja białek — fibrynogenu i albuminy oraz adhezja płytek krwi podczas inkubacji z ludzkim osoczem i osoczem bogatopłytkowym. Przedstawiono także wyniki badań warstw typu TiO2 oraz a-CNH + TiO2 wytwarzanych na stopie z pamięcią kształtu NiTi. Artykuł prezentuje wyniki badań przeprowadzonych przez autorów, a interpretacji uzyskanych wyników dokonano w porównaniu z danymi literaturowymi dotyczącymi powierzchniowych warstw złożonych z tlenku tytanu i azotku tytanu wytwarzanych różnymi metodami.
Abstract

Impairment of the cardiovascular system is a major cause of mortality in humans. Cardiac implants are made mostly of titanium and its alloys and various methods have been used to improve their surface properties. Titanium nitride — TiN and titanium oxide — TiO2 surface layers are promising materials to improve biocompatibility in this respect. Modifying their surface properties in the nanoscale may impact their protein adsorption and cellular response to the implant. Nitriding and oxynitriding processes in low-temperature plasma, also involving the use of an active screen, seem to be prospective methods in the production of titanium nitride and oxide forming an diffusive outer zone of titanium nitride TiN (nanocrystalline) + Ti2N + α-Ti(N) or oxynitrided TiO2(nanocrystalline) + TiN + Ti2N + α-Ti(N) surface layers on titanium alloy. Also a hybrid method that combines oxidizing and the RFCVD process for producing a-C:N:H (amorphous carbon modified with nitrogen and hydrogen) + TiO2 (nanocrystalline titanium oxide-rutile)-type composite surface layers on NiTi shape memory alloys is noteworthy in the context of medical applications. The paper presents the characteristics of these diffusion multi-phase layers in terms of their microstructure, topography, hardness, residual stress, corrosion and wear resistance, wettability as well as biological properties such as: adsorption of proteins — fibrinogen and albumin, and platelet adhesion during interaction with blood components (human plasma and platelet-rich plasma). The results suggest that these layers, produced using the new hybrid processes, exhibit a high potential for improving cardiac implant properties. The article is based on research carried out by the authors and the interpretation of the obtained results is made on the basis of literature data regarding the surface layers of titanium oxides and titanium nitride produced by various methods.

Katarzyna Oleśko, Hieronim Szymanowski, Maciej Gazicki-Lipman, Jacek Balcerzak, Anna Sobczyk-Guzenda
Thin SixCyNz:H coatings deposited with the RF PECVD method
Powłoki SixCyNz:H nakładane metodą RF PECVD
DOI 10.15199/28.2018.4.2

Streszczenie
Celem pracy było wytworzenie uwodornionych powłok węglikoazotku krzemu (SixNyCz:H) i zbadanie ich składu, struktury oraz właściwości optycznych. Materiały te są planowane jako składnik o wysokiej wartości współczynnika załamania światła (n) filtra optycznego z gradientem tego współczynnika. Składnikiem o małym współczynniku n będzie w tym układzie powłoka SiOxCy:H. Przejście od jednego materiału do drugiego będzie można uzyskać przez zmianę składu gazowej mieszaniny reakcyjnej z NH3/N2 na O2, przy zachowaniu stałego przepływu par prekursora krzemorganicznego. W pracy jako związek wyjściowy dla krzemu wykorzystano heksametylodisilazan (HMDSN). Do wytwarzania tego typu powłok metodą RF PECVD (Radio Frequency Plasma Enhanced Chemical Vapour Desposition) najczęściej jest stosowany silan (SiH4). Ze względu na to, że jest to gaz wybuchowy doskonałą alternatywę dla tego prekursora stanowią związki krzemoorganiczne. We wcześniejszych badaniach autorów nad powłokami SixNyCz otrzymanymi z HMDSN, w optymalnych warunkach nanoszenia warstw uzyskano współczynnik n na poziomie 1,9. Głównym powodem tak małej wartości n była pozostałość ugrupowań węglowych w strukturze powłoki pochodzących od zastosowanego związku wyjściowego. Z punktu widzenia przyszłych zastosowań tych powłok jest to stanowczo za mała wartość. Z tego powodu zostały podjęte próby zwiększenia wartości współczynnika n przez dodawanie do mieszaniny reakcyjnej wodoru.
Abstract

Coatings of hydrogenated silicon nitride and silicon carbonitride find numerous applications stemming from their various useful properties which can be easily modified during the deposition process. In this work, the effect of discharge power on the physical properties of the coatings synthesized from organosilicone precursors is presented. Compared to explosively flammable silane, these precursors are safe and do not require costly safety measures installed in the equipment. The coatings investigated were deposited from hexamethyldisilazane (HMDSN) using radiofrequency plasma enhanced chemical vapour deposition in an atmosphere of such working gases as nitrogen, ammonia and hydrogen. HMDSN constitutes a valuable precursor since its saturated vapour pressure is relatively high (1.8 kPa at 25°C) and its molecule contains both silicon and nitrogen atoms. The coatings synthesized were broadly investigated with the help of such analytical techniques as variable angle spectroscopic ellipsometry (VASE), UV-Vis spectroscopy, Fourier transform infrared spectroscopy (FTIR) and X-ray photoelectron spectroscopy (XPS). The effect of the glow discharge power on the coatings chemical structure and, therefore, on the magnitude of their refractive index was studied. It has been demonstrated that the discharge power strongly affects quantitative proportions between Si–N, Si–NH–Si, Si–O chemical bonds in the resulting films which, in turn, determine their index of refraction.

Marzena M. Lachowicz, Maciej B. Lachowicz
Analysis of the causes of corrosion on bearing steel transported by sea
Analiza przyczyn wystąpienia korozji na stali łożyskowej transportowanej drogą morską
DOI 10.15199/28.2018.4.3

Streszczenie
W celu przeciwdziałania uszkodzeniom korozyjnym ładunków ulegających korozji w trakcie transportu poddaje się je zabezpieczeniom czasowym. Polegają one na osłabieniu agresywności środowiska, głównie przez obniżenie wilgotności względnej, zastosowanie inhibitorów lotnych czy konserwację powierzchni z wykorzystaniem smarów i olejów. Korozja nitkowa jest szczególnym rodzajem korozji lokalnej, w której zmiany korozyjne charakteryzują się specyficzną formą rozpowszechniania w postaci cienkich, płytkich i niekrzyżujących się nitek korozyjnych o znacznej długości. Klasyfikowana jest jako rodzaj korozji atmosferycznej. Atakowi tego typu korozji ulegają metale powlekane powłoką organiczną, przede wszystkim stopy aluminium oraz magnezu. Znane są jednak również przypadki, w których temu typowi korozji uległa stal. W pracy przedstawiono wyniki badań stali łożyskowej, która uległa korozji podczas transportu morskiego. Celem realizowanych badań było określenie przyczyn wystąpienia korozji.
Abstract

The paper presents the results of tests of bearing steel grade 100Cr6, which corroded during maritime transport. As a result of the tests, it was found that the surface was subjected to temporary protection with the use of a preservative. Its presence on the surface contributed to the formation of filiform corrosion. The resulting corrosion changes are on the surface and do not propagate into the element. The microscopic image of the resulting changes also indicates the rapid progress of the filiform corrosion, which is manifested by the formation of linearly arranged corrosion micro pitting. The primary carbides present in the microstructure are cathodic precipitates in relation to the matrix and are not subject to digestion. In the forehead of the corrosion thread, an increased content of chlorine and the presence of sulphur were found in comparison to the tail of the thread.

Piotr Siwak, Dariusz Garbiec, Katarzyna Peta
Effect of TaC&-NbC additive on durability of WC&-Co cutting edges
Wpływ dodatku TaC-NbC na trwałość ostrzy skrawających WC-Co
DOI 10.15199/28.2018.4.4

Streszczenie
Węgliki spiekane są powszechnie stosowane do produkcji ostrzy skrawających oraz różnych elementów części maszyn. Jak wiadomo, podczas spiekania ziarna węglika wolframu (WC) ulegają rozrostowi, co jest zjawiskiem niepożądanym. W przypadku węglików spiekanych rozrost ziaren WC można skutecznie ograniczyć przez wprowadzenie do mikrostruktury m.in. węglika chromu (Cr3C2), węglika tantalu (TaC), węglika niobu (NbC), węglika wanadu (VC) czy węglika tytanu (TiC). Węgliki te pełnią funkcję inhibitorów wzrostu ziaren WC. Ponadto zastosowanie zaawansowanych metod metalurgii proszków, do których zalicza się metodę spiekania impulsowo- plazmowego (PPS), także przyczynia się do ograniczenia rozrostu ziaren m.in. ze względu na niższą temperaturę i krótszy czas spiekania. Metoda PPS należy do nowoczesnych metod spiekania wspomaganego polem elektrycznym (FAST). W ramach prezentowanej pracy dokonano analizy wpływu dodatku TaC–NbC w ilości 0,5; 2,5 i 4,5% mas., na twardość płytek oraz trwałość ostrzy skrawających z węglików spiekanych WC–5Co wytworzonych za pomocą metody PPS.
Abstract

The paper presents the results of studies on the influence of the addition of TaC–NbC on WC–5Co cemented carbides produced by pulse plasma sintering, and their effect on the hardness of cutting inserts and durability of cutting edges made from WC–5Co and WC–5Co–xTaC–NbC (x = 0.5, 2.5, 4.5) cemented carbides. The Vickers hardness was measured according to the PN–EN 23878:1996 standard and the durability was measured during machining using a conventional lathe where the shaft (counter-specimen) was made from 1.4541 stainless steel. The obtained results clearly show the positive effect of the addition of TaC–NbC on the hardness of cutting inserts and durability of cutting edges. The hardness increased by 5% for the WC–5Co–2.5TaC–NbC insert in comparison to pure the WC–5Co insert. The durability of the cutting edges also increased by 20% for the WC–5Co–2.5TaC–NbC insert.

Jerzy Okrajni, Mateusz Kozioł, Anżelina Marek
Behaviour of plain-woven glass-fiber reinforced polymer laminate plates during symmetrical bending on a circular support – Part II: Numerical analysis
Zachowanie płyt z laminatu polimerowego wzmacnianego włóknem szklanym podczas symetrycznego obciążania na podporze kołowej. Część II: Analiza numeryczna
DOI 10.15199/28.2018.4.5

Streszczenie
Artykuł jest kontynuacją pracy pt. Behaviour of plain-woven glass-fiber reinforced polymer laminate plates during symmetrical bending on a circular support – Part I: Experimental evaluation [14]. Jego celem jest wyznaczenie naprężenia w próbce laminatu podpartej na podporze kołowej i obciążanej centralnie za pomocą modelowania numerycznego i z wykorzystaniem danych eksperymentalnych uzyskanych we wspomnianej pierwszej części pracy. Po ustaleniu skutecznej procedury obliczania naprężenia będzie możliwe wyznaczenie naprężenia odpowiadającego początkowi procesu zniszczenia w materiale oraz ocena zachowania się laminatu w założonych, bardzo skomplikowanych, warunkach obciążania
Abstract

This paper presents an attempt at the numerical modelling of a model that has been developed for a glass-fiber reinforced epoxy laminate (10-layer) square plate, supported on a circular support and loaded centrally with a spherical indenter. The determination of the stress corresponding to the initiation of the material failure process under such loading conditions has also been presented. ALGOR software was used for the numerical modelling. It was found that the performed analysis can be efficiently used to evaluate the properties of a material subjected to a compound stress state. This has been proven effective to determine the stress level in the material. The analysis of the determined characteristics based on the evaluation of the load value oscillation amplitude in the final portion of the curve may be proposed for detecting the moment of failure initiation in materials during mechanical tests.

Streszczenie
Jest znacznie mocniejszy od stali, przewodzi prąd szybciej niż krzem, przewodzi ciepło lepiej niż miedź, a jego warstwa ma grubość tylko jednego atomu! Właśnie przez takie porównania o grafenie zrobiło się głośno. Rzeczywiście, grafen wykazuje fantastyczne własności — jest transparentny, elastyczny, świetnie przewodzi zarówno prąd, jak i ciepło, a do tego prawie nic nie waży! Te porównania są jednak prawdziwe pod warunkiem zestawienia ze sobą materiałów w tej samej skali — czyli grafenu z cienką warstwą stali/krzemu/miedzi o grubości nanometrycznej. Wykorzystanie faktycznego potencjału grafenu wiąże się przede wszystkim ze[...]
 

 

INŻYNIERIA MATERIAŁOWA 3/2018

Marzena M. Lachowicz, Maciej B. Lachowicz, Adam Gertruda
Role of microstructure in corrosion of microchannel heat exchangers
Rola mikrostruktury w korozji mikrokanałowych wymienników ciepła
DOI 10.15199/28.2018.3.1

Streszczenie
Wymiennik ciepła jest wykorzystywany w rozwiązaniach konstrukcyjnych, w których niezbędne są procesy wymiany ciepła. Konstrukcja wymiennika ma kluczowy wpływ na jego wydajność. Specjalnym rodzajem wymienników ciepła są skraplacze, które są wykorzystywane w układach klimatyzacji. Obecnie w rozwiązaniach konstrukcyjnych wykorzystywane są przede wszystkim mikrokanałowe wymienniki ciepła wykonane ze stopów aluminium, co ogranicza możliwość rozwoju korozji galwanicznej. Ich konstrukcja oparta jest na lamelach, które są lutowane na twardo w atmosferach ochronnych. W pracy przedstawiono wyniki badań mikroskopowych mikrokanałowego wymiennika ciepła. Celem realizowanych badań było określenie mikrostrukturalnych przyczyn wystąpienia jego uszkodzenia. Opisano rolę mikrostruktury w rozwoju korozji międzykrystalicznej badanego wymiennika, która doprowadziła do jego rozszczelnienia.
Abstract

In the paper, examination of a microchannel heat exchanger unsealed under service conditions is presented. Microscopic examinations revealed that the malfunction was caused by intergranular corrosion. Effect of microstructure on corrosion process in lamellae made of an Al–Mn alloy is discussed. It was found that occurrence of this corrosion was conduced by the phase β-Al6(Mn, Fe) present in microstructure of the lamellae. Precipitation of this phase is favoured by slow cooling after brazing and low concentration of silicon in the alloy. Low concentration of Si does not conduce possible transformation of Al6(Mn, Fe) to α-Al(FeMn)Si.

Barbara Lisiecka, Agata Dudek
Characterization of the Cr3C2-NiAl coatings on sintered duplex stainless steels
Charakterystyka powłoki Cr3C2-NiAl na spiekanych stalach duplex
DOI 10.15199/28.2018.3.2

Streszczenie
Powłoki z węglika chromu poprawiają właściwości funkcjonalne materiałów takie jak twardość i odporność na zużycie. Głównym celem pracy była analiza wpływu powłoki z węglika chromu oraz stopowanej warstwy wierzchniej na właściwości spiekanych stali nierdzewnych typu duplex (SDSSs). W celu wytworzenia powłoki z proszku Cr3C2–NiAl na powierzchni SDSS zastosowano natryskiwanie plazmowe w warunkach atmosferycznych (APS). Dodatkowo przeprowadzono stopowanie powierzchni SDSS łukową metodą spawalniczą GTAW przy natężeniu prądu o wartości 50 A. W celu określenia mikrostruktury SDSS wykonano badania za pomocą mikroskopii świetlnej i skaningowej mikroskopii elektronowej (SEM/EDS). Przeprowadzono analizę wyników pomiarów twardości i odporności na zużycie w powiązaniu z analizą mikrostruktury i warstwy powierzchniowej SDSS powstałej w wyniku procesu stopowania.
Abstract

The main method for production of structural materials from metallic powders with addition or without addition of non-metallic powders is powder metallurgy (PM). This method is based on forming and sintering processes. The PM method consists of a small number of process steps and insignificant energy consumption, which allows to production of complex shape components, with great precision in dimensions and surface quality. Taking into account the above advantages, interest in sintered duplex stainless steels (SDSSs) is growing, which are characterized by two-phase microstructure consisting of ferrite and austenite. Such combination of properties makes the SDSS a very attractive material for numerous applications. As is well known, the chromium carbide coatings improve functional properties (e.g. hardness and wear resistance). The main purpose of this study was to examine the effect of chromium carbide coating on the properties of SDSSs. The multiphase sinters were prepared from two types of water-atomized steel powders: 316L and 409L. The technique of atmospheric plasma spraying (APS) was used to deposit Cr3C2–NiAl powder on SDSS surface. Additionally, it was carried out alloying the surface of the SDSS by gas tungsten arc welding (GTAW) process at current intensity 50 A. Light microscopy and scanning electron microscopy (SEM/EDS) were performed in order to determine the microstructure of SDSSs. The results of hardness and wear resistance measurements are also presented. The applied chromium carbide coatings cause hardening in SDSSs and modification of surface layer properties, such as coefficient of friction. Furthermore, the main assumption for this investigate was to analysis the microstructure and hardness of surface layer of SDSSs with different proportions of powders as a result the alloying process

Iwona Jonczy, Ewa Strzałkowska
Application of thermal analysis in the examination of phase composition of converter slag
Zastosowanie analizy termicznej w badaniach składu fazowego żużla konwertorowego
DOI 10.15199/28.2018.3.3

Streszczenie
Żużle hutnicze stanowią grupę odpadów, która charakteryzuje się zróżnicowanym składem fazowym zależnym od procesu technologicznego, w wyniku którego powstały. Identyfikacja poszczególnych składników żużla wymaga precyzyjnych badań, często prowadzonych za pomocą różnych metod badawczych. Jedną z metod analitycznych stanowiących dobre uzupełnienie badań na temat składu fazowego żużli oraz przemian, jakie w nich zachodzą pod wpływem wysokiej temperatury, jest analiza termiczna. W artykule zaprezentowano wyniki badań prowadzonych dla żużla konwertorowego pochodzącego z bieżącej produkcji huty. Podjęto próbę ustalenia, na ile badania termiczne (DTA, TG i DTG) żużli konwertorowych mogą przyczynić się do uściślenia i dokładniejszego oznaczenia ich składu fazowego.
Abstract

Metallurgical slags are characterized by variable phase composition, which results from the technological process in which they were formed. The identification of the composition of slag, however, requires the application of a broad spectrum of complementary scientific methods. Besides the identification of phases using X-ray diffraction and using X-ray spectral microanalysis, one of the methods applied in mineralogical studies of slag is thermal analysis. Based on such analysis, it is not only possible to identify individual components of slags but also to analyse the transformations that occur in them under the influence of high temperature. The simultaneous application of DTA, TG and DTG measurement methods for converter slag has exhibited that the following processes occurred in the slags under the influence of variable temperature: dehydration, coal combustion, dehydroxylation, oxidation of iron, decarbonatization and phase transitions. The knowledge of the behaviour of slag under the influence of high temperature may provide valuable information in terms of its reuse.

Mateusz Kozioł, Jerzy Okrajni, Anżelina Marek
Behaviour of plain-woven glass-fiber reinforced polymer laminate plates during symmetrical bending on a circular support – Part I: Experimental evaluation
Zachowanie płyt z laminatu polimerowego wzmacnianego włóknem szklanym podczas symetrycznego obciążania na podporze kołowej. Część I: Ocena eksperymentalna
DOI 10.15199/28.2018.3.4

Streszczenie
W pracy przedstawiono próbę eksperymentalnej oceny właściwości płyty z 10-warstwowego laminatu epoksydowego wzmacnianego włóknem szklanym, wspartej na kołowej podporze i symetrycznie obciążanej za pomocą sferycznego wgłębnika. Celem pracy jest określenie zachowania laminatu przy obciążaniu powierzchniowym ze szczególnym uwzględnieniem wyznaczenia charakterystyki siłowo-przemieszczeniowej oraz określenia momentu inicjacji procesu jego zniszczenia w zadanych warunkach obciążeniowych. Uzyskane wyniki będą stanowić podstawę do walidacji modelu numerycznego przeznaczonego do wyznaczania naprężeń w próbach symetrycznego obciążania płyt. Model numeryczny będzie przedmiotem odrębnego studium, będącego kontynuacją tej pracy.
Abstract

This paper presents an attempt at the experimental evaluation of the behaviour of a glass-fiber reinforced epoxy laminate (10-layer) square plate, supported on a circular support and loaded centrally with a spherical indenter. The determination of the moment of the initiation of the material failure process under such loading conditions has been performed with use of photographic method. It was found that the performed test can be efficiently used to evaluate the properties of a material subjected to a compound stress state. However, due to high complexity of the issue mathematical calculation of stress is practically impossible. In order to determine the stress in the loaded laminate a numerical modelling should be applied. It is planned to be performed in separate study.

Ihor Dzioba, Piotr Furmańczyk, Sebastian Lipiec
The methods for determining the CTOD at crack initiation
Metody wyznaczania rozwarcia wierzchołka CTOD podczas inicjacji pęknięcia
DOI 10.15199/28.2018.3.5

Streszczenie
Rozwarcie wierzchołka pęknięcia, podobnie jak całka J, charakteryzuje odporność materiału na pękanie. Wartości rozwarcia pęknięcia wyznacza się podczas inicjacji pęknięcia podkrytycznego, δTi, lub po osiągnięciu przez pęknięcie podkrytyczne przyrostu 0.2 mm, δTC. Procedura wyznaczania δTC jest szczegółowo opisana w normie ASTM 1820. Wyznaczanie wartości δTi jest bardziej skomplikowane, wymaga specjalistycznego sprzętu i wykwalifikowanego personelu. W artykule przedstawiono kilka metod wyznaczania δTi. Wartości uzyskane za pomocą metod eksperymentalnych porównano z rezultatami obliczeń numerycznych. Uzyskano dobrą zgodność wyników δTi wyznaczanych za pomocą różnych metod. Rozwarcie wierzchołka pęknięcia wyznaczano na próbkach SENB (single-edge-notched-bend) wykonanych ze stali S355JR poddanej laboratoryjnej obróbce cieplnej. Badania przeprowadzono w zakresie temperatury od –80°C do 20°C, co pozwoliło określić wpływ niskiej temperatury na δTi.
Abstract

The crack tip opening displacement (CTOD), just like J integral, is a parameter characterising the fracture toughness of materials. The CTOD values are typically determined at subcritical crack initiation, δTi, or at 0.2 mm subcritical crack extension, δTC. The procedure for measuring δTC is described in detail in ASTM 1820. Measuring δTi is far more complicated and requires specialised apparatus and trained operators. The aim of this study was to assess the capability of different methods used for determining the value of δTi. The results from the experiments were compared with those from numerical calculations, obtaining good agreement between δTi data determined by the methods applied. The CTOD was measured on SENB (single-edge-notch-bend) specimens made of S355JR steel subjected to laboratory based heat treatment. The tests were performed at temperature in the range –80°C to 20°C, which allowed assessing the impact of reduced temperature on the δTi level.

Marcin Mikulewicz, Katarzyna Chojnacka
Materials engineering of orthodontic brackets: Towards product and process innovations
Inżynieria materiałowa zamków ortodontycznych: kierunki innowacji produktowych i procesowych
DOI 10.15199/28.2018.3.6

Streszczenie
W publikacji przedstawiono aktualny stan wiedzy oraz scharakteryzowano dostępne na rynku zamki ortodontyczne. W ostatnich latach obserwowane są nowe trendy w inżynierii materiałowej tych produktów. Wynikają one ze zmieniających się standardów leczenia oraz coraz większych oczekiwań i świadomości pacjentów w zakresie estetyki i bezpieczeństwa leczenia. Spowodowało to, że dotychczas stosowane w produkcji zamków ortodontycznych stopy metali (stal nierdzewna) próbuje się zastępować materiałami o większej przezierności, biokompatybilności i cechach funkcjonalnych (właściwości przeciw-mikrobiologiczne). Cechom tym powinny towarzyszyć niezmienione właściwości mechaniczne (wytrzymałość, kruchość, sprężystość, chropowatość). Celem niniejszego przeglądu piśmiennictwa jest przedstawienie aktualnych trendów w inżynierii materiałowej zamków ortodontycznych ze szczególnym uwzględnieniem właściwości aplikacyjnych w kontekście odpowiedzi na zmieniające się potrzeby rynku i standardy leczenia.
Abstract

This paper presents the current state of knowledge and characterises the orthodontic brackets currently available on the market. In recent years, new trends have been observed in materials engineering of these products. They arise as a result of the changing standards of treatment and increasing patient expectations and awareness in terms of aesthetics and safety of treatment. This has led to attempts to replace the metal alloys hitherto used for producing orthodontic brackets (stainless steel) with materials of higher translucency, biocompatibility and functional features (incl. anti-microbiological properties). These features should be accompanied by unchanged mechanical properties (strength, brittleness, elasticity, roughness).


 

INŻYNIERIA MATERIAŁOWA 2/2018

Kinga Rodak
Microstructure characterization of ultrafine grained Cu alloys processed by methods with cyclic scheme of deformation
Charakterystyka mikrostruktury ultradrobnoziarnistych stopów miedzi otrzymywanych metodami cyklicznej deformacji
DOI 10.15199/28.2018.2.1

Streszczenie
Na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat problematyka odkształcania plastycznego metali i ich stopów z wykorzystaniem dużych odkształceń plastycznych SPD (Severe Plastic Deformation) stanowi ważny obszar badawczy inżynierii materiałowej. Procesy SPD umożliwiają rozdrobnienie ziarna metali i ich stopów do rozmiarów od 0,1 do około 0,5 mikrometrów, a otrzymana ultradrobnoziarnista struktura wykazuje atrakcyjne właściwości mechaniczne (wysokie właściwości wytrzymałościowe i odpowiednie właściwości plastyczne), a także fizyczne. Cechy i elementy strukturalne ultradrobnoziarnistych materiałów stanowią ważny czynnik decydujący o mechanicznych oraz funkcjonalnych właściwościach tych materiałów, a zależą one między innymi od: temperatury homologicznej materiału, składu chemicznego, wydzieleń faz wtórnych, wartości energii błędu ułożenia SFE (Stacking Fault Energy), a także drogi odkształcenia.
Abstract

COT (compression with oscillatory torsion) is a simple process that has the ability to deform bulk metallic samples. Performed investigations show that this method of deformation leads to grain refinement of Cu-Cr and Cu-Fe alloys. The grain size obtained via the dislocation subdivision mechanism associated with generation of non-equilibrum grain boundaries is in the UFG range. Large fraction of grain boundaries have low angles of misorientation. The limitation of the grain refinement and creation of low angles boundaries can be attributed to the extensive dynamic recovery. However, recrystallization process and deformation twinning plays a crucial role in grain refinement resulting in grain refinement to the nanoscale. The present overview shows that many structural elements accompanying formation UGF structure influence on understanding of the microstructure-properties relationship in these materials.

Iwona Bednarczyk
Characterization of magnesium LAE442 alloy microstructure after deformation process with the use of KoBo method
Charakterystyka mikrostruktury stopu magnezu LAE442 po procesie odkształcenia metodą KoBo
DOI 10.15199/28.2018.2.2

Streszczenie
Obecnie obserwuje się rosnące zapotrzebowanie przemysłu lotniczego na części wykonane ze stopów magnezu, które spełnią określone wymagania wytrzymałościowe. Jednak mała plastyczność stopów magnezu w temperaturze pokojowej powoduje, że są poszukiwane alternatywne sposoby kształtowania tej grupy materiałów. Szczególnie obiecujące w zakresie poprawy podatności do kształtowania plastycznego są nowe ultralekkie stopy magnezu zawierające w swoim składzie chemicznym lit. W artykule przedstawiono wyniki analizy mikrostruktury prętów otrzymanych ze stopu LAE442 po procesie odkształcenia metodą KoBo. Określono zmiany powstałe w mikrostrukturze stopu LAE442 po odkształceniu plastycznym metodą KoBo.
Abstract

At present, there is a growing demand of the aviation industry on the parts prepared from light alloys which are characterised with sufficient stiffness and resistance. The technology of plastic deformation of magnesium alloys is a huge challenge. Due to the low plasticity of those materials in room temperature the parameters of the process of plastic working must be a satisfying compromise between the cost and the quality of the products. Due to those facts, alternative methods of plastic deformation of magnesium alloys need to be found. Particularly promising results in terms of the improvement in the susceptibility to plastic deformation are brought by new ultra-light magnesium alloys containing lithium. With the introduction of lithium, the density of which is 0.535 g/cm3, into the chemical composition of alloy, a further decrease of weight of alloy is achieved but at the same time the resistance of the material decreases. The article presents the results of tests of plastic deformation of Mg–Li–RE magnesium alloys. Alloys for extrusion process were achieved with the method of vacuum melting and casting to graphite moulds. The materials for tests were cast slabs from magnesium alloys with symbols LAE442. Before the process of deformation the castings were subject to homogenization. The tests of extrusion were conducted in complex state of deformation with using KOBO method. An assessment was performed of the influence of deformation process parameters on the microstructure of tested alloy. An analysis of microstructure was conducted both in initial condition and condition after plastic deformation with the use of techniques of light and scanning transmission electron microscopy.

Marcin Godzierz, Anita Olszówka-Myalska, Patryk Wrześniowski
The interaction characteristics of liquid magnesium and selected magnesium alloys with open-celled glassy carbon foams
Charakterystyka oddziaływania ciekłego magnezu i wybranych jego stopów z otwartokomórkowymi pianami z węgla szklistego
DOI 10.15199/28.2018.2.3

Streszczenie
Rozwój technologii wytwarzania materiałów węglowych charakteryzujących się zespołem korzystnych właściwości w podwyższonej temperaturze sprawił, że zakres ich aplikacji jest coraz szerszy. Wśród tych materiałów występują ultralekkie otwartokomórkowe piany z węgla szklistego zbudowane z komórek o różnej wielkości, połączonych tzw. oknami. Doniesienia literaturowe i badania własne wykazały, że w kompozytach na osnowie magnezu otrzymywanych metodami ciekłofazowymi mogą być stosowane komponenty węglowe takie jak włókna węglowe, nanorurki i cząstki węgla szklistego. Oznacza to celowość przeanalizowania możliwości użycia w tych procesach również otwartokomórkowych pian węglowych. Takie rozwiązanie, zapewniając z góry ustaloną geometrię fazy zbrojącej, wymaga jej infiltracji ciekłym metalem bez możliwości dodatkowego mieszania znanego dla cząstek i włókien krótkich. Konieczne
Abstract

In the article, the problem of infiltration of open-celled carbon foams by magnesium of technical purity and three cast magnesium alloys, AZ31, RZ5 and ZRE1, has been analysed. This issue is important due to a potential application of open-celled carbon foams (Cof) as a component in magnesium matrix composites. In the experiments, glassy carbon foams of porosity 20, 45 and 80 ppi were applied and the pressureless infiltration effects at 700°C in air atmosphere with proper flux protection as well as in argon atmosphere were studied. The macrostructure of the samples formed from component couples was characterized and the microstructure was examined with the LM and SEM methods. The obtained results confirm most of the literature data focused on the measurements of the carbon wettability by magnesium and indicate that spontaneous infiltration of carbon foams by magnesium is an ineffective and external force, i.e. a positive threshold pressure will be necessary in order to fabricate the composite.

Radosław Bielawski, Mariusz Kłonica, Witold Rządkowski
Comparative analysis of riveted and adhesive joints of GFRP laminates in the aspect of aerostructure applications
Analiza porównawcza wytrzymałości połączeń nitowanych i klejowych laminatów konstrukcyjnych GFRP w aspekcie łączenia struktur lotniczych
DOI 10.15199/28.2018.2.4

Streszczenie
Celem artykułu było przeprowadzenie analizy porównawczej wytrzymałości połączeń nitowanych i klejowych kompozytów polimerowych wzmocnionych włóknem ciągłym stosowanych w elementach konstrukcji lotniczych.
Abstract

The paper shows the results of the study into the effectiveness of structural laminate joining solutions by conducting comparative shear strength tests of adhesive and riveted joints of GFRP laminate components. In addition, the work shows selected surface roughness and texture parameters, a detailed analysis of failure forces measured in tensile test as well as analysis of failure modes of combined specimens. The theoretical and experimental sections of this paper describe the riveted and adhesive joints of the laminate substrates, and have led to several important conclusions in analysis of force and failure for two joint formations.

Grzegorz Moskal
Microstructure and thermal properties of Sm2Zr2O7 + 8YSZ composite TBC systems
Mikrostruktura i właściwości cieplne kompozytowych powłok TBC typu Sm2Zr2O7 + 8YSZ
DOI 10.15199/28.2018.2.5

Streszczenie
Celem prowadzonych badań jest charakterystyka podstawowych parametrów mikrostrukturalnych powłokowych barier cieplnych typu Sm2Zr2O7 + 8YSZ, klasyfikowanych w literaturze fachowej jako powłoki kompozytowe. Zakres badań obejmował analizę mikrostruktury powłok trzech typów różniących się proporcją udziału poszczególnych składników fazowych i oznaczonych odpowiednio 25% 8YSZ + 75% Sm2Zr2O7, 50% 8YSZ + 50% Sm2Zr2O7 i 75% 8YSZ + 25% Sm2Zr2O7. Wszystkie warianty otrzymano metodą natrysku plazmowego w powietrzu na stopie In625 z międzywarstwą typu NiCrAlY o grubości ok. 125 μm. Grubość warstw ceramicznych w omawianych trzech przypadkach wynosiła ok. 300 μm. Zakres badań obejmował oględziny wizualne oraz profilometryczną
Abstract

The article present results of microstructural investigation of so called composite type of thermal barrier coating of Sm2Zr2O7 + 8YSZ type deposited by air plasma spraying process with powders mass ratio 50/50, 25/75 and 75/25, respectively. For comparison standard 8YSZ coating was deposited as well. The internal structure quality assessment and surface topography characterization of obtained TBC`s were carried out. The ceramic layers were analysed for phase composition and residual stress. The coatings’ thickness was measured and vertical porosity was quantitatively and qualitatively characterized. Also the crystallite size of both samarium zirconate and yttria stabilized zirconia was evaluated. The obtained results were used for adjusted value of thermal conductivity calculation on the basis of results obtained from thermal diffusivity measurements at temperature between 20 and 1100°C.

Maria Hepner, Dariusz Rozumek
Influence of microstructure on fatigue fracture of Ti-2.5Cu alloy
Wpływ mikrostruktury na pękanie zmęczeniowe stopu Ti-2,5Cu
DOI 10.15199/28.2018.2.6

Streszczenie
Celem pracy była ocena trwałości zmęczeniowej stopu Ti-2,5Cu (IMI230) po różnej obróbce cieplnej oraz określenie różnic w mechanizmie propagacji pęknięć zmęczeniowych uwarunkowanych odmienną mikrostrukturą.
Abstract

The paper presents the test results obtained for fatigue crack growth in Ti-2.5Cu alloy subjected to bending in notched specimens. The tested specimens were subjected to various variants of heat treatment. The tests were performed at the fatigue test stand MZGS-100 under loading frequency 28.4 Hz. The study was conducted for a constant amplitude of moment Ma = 11.2 N∙m and different values of stress ratio R = –1 and 0. Influence of the microstructure on the crack paths in plane specimens was observed. The propagation of the main crack in the two-phase structure takes place both transcrystallinely through α phase grains and through the boundaries of the grains in metastable phase precipitation areas, whereas the propagation of the side cracks takes place along the precipitates of the coniferous phase. In the material after supersaturation and ageing at a temperature of 415°C, after Nf = 12 000 cycles (R = 0), no side cracks were observed, and the main crack develops in both phases that form the microstructure shown in Figure 10. A different fracture mechanism occurs for the material after supersaturation and ageing (Nf = 11 000 cycles) at a temperature of 760°C. In this case, an irregular path of the main crack is observed, whose direction in the micro-areas is determined by the precipitates of the intermetallic phase (Fig. 11). From the beginning of the main crack and along its entire length, numerous side cracks develop that are over 150 μm in length. The components of the structure that facilitate the propagation of cracks and determine their direction are clusters of Ti2Cu precipitates on the boundaries of α phase. In case of this alloy, the impact of the mean stress value during cyclic testing decreases fatigue life considerably.


 

INŻYNIERIA MATERIAŁOWA 1/2018

Przemysław Snopiński, Tomasz Tański, Mariusz Król
Effect of SPD processing on the structure and properties of Al-Mg alloy
Wpływ procesu SPD na strukturę i właściwości mechaniczne stopu Al–Mg
DOI 10.15199/28.2018.1.1

Streszczenie
Głównym celem zrealizowanych badań była analiza mechanizmów umocnienia oraz dobór optymalnych warunków technologicznych wpływających na polepszenie: podatności na przeróbkę plastyczną oraz właściwości mechanicznych trudno odkształcalnego stopu aluminium o 5% zawartości magnezu, który poddano intensywnemu odkształceniu plastycznemu z wykorzystaniem metody przeciskania przez kanał kątowy (ECAP). Zwiększanie się liczby defektów struktury w materiałach metalowych skutkuje wzrostem wytrzymałości, jednocześnie pogorszając plastyczność, dlatego wykorzystując tradycyjną obróbkę cieplną w połączeniu z technologiami intensywnego odkształcenia plastycznego, uzyskano materiał o zbalansowanej kombinacji obu właściwości. Jedną z zastosowanych technik pozwalających na poprawę właściwości plastycznych materiałów ultradrobnoziarnistych było wytworzenie struktury bimodalnej zapewniającej zbalansowaną kombinację właściwości — dużą wytrzymałość i lepszą plastyczność.
Abstract

Severe plastic deformation processes are one of the most promising methods for mechanical properties improvement through the grain refinement and strain accumulation. In the recent years, there is considerable interest in the application of the Equal Channel Angular Pressing method that is an effective tool for attaining ultrafine grain sizes in polycrystalline materials. A significant advantage of this method in comparison to conventional metalworking processes, such as extrusion and rolling, is that very high strains may be attained without any change in the cross-sectional dimensions of the sample. However, metalworking process of aluminium alloys may be complicated because of the alloying additions. It is known that aluminum–magnesium alloys are hardly deformable because the addition of Mg decreases workability. Thus there is a need to investigate the effect of the combination of heat treatment with SPD to simultaneously increase the workability and mechanical properties through the grain refinement. The research aimed to study the microstructure evolution of the AlMg5 alloy subjected to the heat treatment, ECAP and post-ECAP annealing. Microhardness measurements and tensile tests were undertaken to determine the mechanical properties of the AlMg5 alloy in different states. The results obtained show the relationship between the microstructure and the mechanical properties of the material. Key words: aluminum, SPD, ECAP, structure.

Katarzyna Mydłowska, Laure Libralesso, Łukasz Szparaga, Adam Gilewicz, Jerzy Ratajski
A comparative research on mechanical properties of monolayer, gradient and multi-module coatings on CrN(C) base
Badania właściwości mechanicznych jednowarstwowych, wielomodułowych oraz gradientowych powłok na bazie CrN(C)
DOI 10.15199/28.2018.1.2

Streszczenie
W związku z europejską dyrektywą dotyczącą chemikaliów (REACH) twarde powłoki chromowe, produkowane w toksycznych i rakotwórczych kąpielach, muszą być zastąpione przez rozwiązania "zielone". W niektórych zastosowaniach, między innymi w przemyśle lotniczym, powłoki otrzymywane metodą PVD mogą być alternatywą dla powłok z twardego chromu. Wokół tego problemu zogniskowano badania, których fragment opisano w artykule. Zasadniczym celem tych badań było porównanie właściwości tribomechanicznych powłok jednowarstwowych CrN oraz wielomodułowych i gradientowych CrN/CrCN osadzanych na azotowanych podłożach ze stali 42CrMo4 oraz dodatkowo w przypadku powłok wielomodułowych i gradientowych na podłożach ze stali HS6-5-2.
Abstract

Chromium has been used for decades for the production of relatively thick, hard, wear resistant coatings in a wide range of industries - including the automotive and aircraft industry. Whilst traditional hard chromium finished coatings have no known health hazards, the chemicals, used in the process of application, comprise hexavalent chromium compounds (Cr6+ ions) and chromium in this state is extremely toxic. Due to the European directive on chemicals (REACH), hard chromium coatings, produced from highly toxic and carcinogenic baths, must be replaced by "green" solutions. In certain applications, the coatings obtained by PVD method can be the alternative to hard chromium electroplating where superior wear resistance to that of hard chromium electroplate is required - especially if a thin coating is suitable. Among PVD coatings, the chrome nitride coatings have demonstrated to possess excellent wear resistance properties. In this article was presented a fragment of research on this subject, carried out as part of an international research project CORNET, whose aim was to develop technologies of anti-wear and anti-corrosion coatings as replacements for hard chromium and cadmium coatings for applications in the aerospace and automotive industries. In particular, the article contains a description of the investigation of the mechanical properties of monolayer, gradient and multi-module coatings on CrN(C) base deposited with use of the cathodic arc evaporation CAE-PVD method on nitrided steel 42CrMo4 and additionally in the case of gradient and multi-module coatings on substrates of HS6-5-2 steel. The investigation includes the adhesion analysis by scratch test and by the Rockwell C indentation test (VDI - Verein Deutscher Ingenieure indentation test) tribomechanical analysis by pin-on-disc, measurement of friction coefficient and nanoindentation tests.

Krzysztof Bobrowski, Wiktoria Wojnicz, Krzysztof Lipiński
Numerical analysis of mechanical properties of an infill structure used in 3D printings
Analiza numeryczna właściwości mechanicznych wypełnienia stosowanego w wydrukach 3D
DOI 10.15199/28.2018.1.3

Streszczenie
Drukowanie 3D to technologia używana do bezpośredniej konwersji modelu 3D powstałego przy użyciu technik projektowych CAD (z ang. computer aided design) do fizycznego modelu prototypu. Ze względu na wykorzystywanie różnych materiałów budulcowych oraz technologii nanoszenia wyróżniamy kilka metod drukowania przestrzennego: metoda stereolitografii (SLA), metoda osadzania topionego (FDM), selektywne spiekanie laserowe proszków (SLS) czy przyrostowe nanoszenie stopionego fotopolimeru akrylowego (MJM). Najbardziej powszechną oraz najtańszą formą wydruku zarówno pod względem kosztu zakupu drukarki jak i eksploatacji jest metoda FDM (Fused Deposition Modeling)
Abstract

The paper presents results of a numerical analysis focused on an identification of mechanical properties of an element created using Fused Deposition Modelling additive manufacturing technique (FDM). There are presented a description of technology of the 3D printing, numerical model created by using finite element method (FEM), as well as some problems referred to estimation of the mechanical properties of the printout. The main point of the research was a study of relationship between properties of the rectangular infill structure (described in the micro scale) and the global values of selected mechanical properties of the part (described in macro scale). The numerical models of infill was created by applying the ABAQUS 6.12-1 software. The scope of the study involved tests performed in linear elastic limit of the material behaviour by applying uniaxial compressive load and two types of boundary conditions. Also, three alternative methods for identification of mechanical properties of the infill structures were presented. The results of the study of relationship between the density of infill structure and the Young’s modulus of the printout were presented and discussed.

Aneta Szewczyk-Nykiel
Corrosion resistance of sintered AISI 316L-hydroxyapatite biomaterials in Ringer's solution
Odporność na korozję spiekanych biomateriałów AISI 316L-hydroksyapatyt w roztworze Ringera
DOI 10.15199/28.2018.1.4

Streszczenie
W przypadku biomateriałów właściwe i długotrwałe funkcjonowanie w agresywnym środowisku płynów ustrojowych jest bardzo ważne. Austenityczne stale nierdzewne przy dobrych właściwościach mechanicznych wykazują jednak znaczną podatność na korozję elektrochemiczną, natomiast hydroksyapatyt charakteryzuje się bardzo dobrą biozgodnością i odpornością na korozję. Wprowadzenie dodatku hydroksyapatytu może wpłynąć na poprawę odporności korozyjnej, biozgodności, ale także właściwości tribologicznych stali AISI 316L. W pracy dokonano oceny odporności na korozję w roztworze Ringera spiekanych biomateriałów AISI 316L– hydroksyapatyt. Ponadto określono gęstość i porowatość otwartą otrzymanych materiałów. Na podstawie przeprowadzonych badań potencjodynamicznych i wyznaczonych parametrów korozyjnych określono wpływ zawartości hydroksyapatytu i temperatury spiekania na odporność na korozję badanych materiałów.
Abstract

AISI 316L-hydroxyapatite biomaterials were produced by the conventional powder metallurgy technology. In the case of materials such as these, proper and long-term functioning in the aggressive environment of body fluids is very important. Therefore, the purpose of this study was to determine the effect of hydroxyapatite content and sintering temperature on the properties including sintered density, open porosity, and in particular corrosion resistance of AISI 316L-hydroxyapatite biomaterials in Ringer’s solution. The measurement of sintered density and open porosity of studied materials was carried out by the water-displacement method. The corrosion behaviour was studied by open circuit potential measurement and potentiodynamic polarization method. It was stated that the properties of studied biomaterials are dependent on chemical composition of powders mixture and sintering temperature. The results showed that higher sintering temperature ensured to obtain lower values of corrosion current density and corrosion rate, and higher value of polarization resistance. The addition of 5 wt % hydroxyapatite provided to a significant improvement of corrosion resistance in Ringer’s solution in comparison to AISI 316L steel, while a slight decrease in corrosion resistance was observed for AISI 316L-10 wt % hydroxyapatite biomaterials. Passivation ability and better corrosion resistance indicate that sintered at 1240°C AISI 316L–5 wt % hydrohyapatite biomaterials is more appropriate for long-term functioning implants than AISI 316L steel. This biomaterial possessed good densification and the best corrosion resistance among all studied materials, as evidenced by the lowest corrosion current density and corrosion rate combined with the highest polarization resistance.

Łukasz Frocisz, Janusz Krawczyk, Tomasz Kozieł, Kamil Górecki, Tomasz Tokarski, Mateusz Kopuściański, Piotr Matusiewicz
Thermal range of cementite occurrence in hypereutectoid alloys with controlled C, Cr and Mn content
Zakres temperaturowy występowania stopowego cementytu w stalach nadeutektoidalnych z kontrolowaną zawartością C, Mn i Cr
DOI 10.15199/28.2018.1.5

Streszczenie
Stale nadeutektoidalne charakteryzują się dużą zawartością węgla przekraczającą wartość dla punktu eutektoidalnego. Skutkuje to obecnością w ich mikrostrukturze cementytu drugorzędowego wydzielonego z austenitu podczas chłodzenia. Cementyt ten w znaczący sposób zmienia właściwości mechaniczne materiału, przy czym same właściwości cementytu silnie zależą od składu chemicznego. Dodatki Mn i Cr w znaczący sposób zwiększają jego twardość i stabilność termiczną. Węglik ten, a zwłaszcza jego morfologia, wpływa również na mechanizm zużycia elementów ze stali nadeutektoidalnych. W pracy zaprezentowano analizę występowania cementytu stopowego podczas nagrzewania w nowo zaprojektowanych stalach nadeutektoidalnych z kontrolowaną, ściśle założoną różnicą w zawartości C, Mn i Cr.
Abstract

The hypereutectoid alloys are the commonly used for the tool manufacturing. The high carbon content prevent the high hardenability and presence of the secondary cementite precipitation in microstructure. High hardness of such materials provide the good wear resistance required for tool materials. New hypereutectoid alloys designed for the investigations of secondary cementite precipitations influence on wear resistance have been investigated. Materials were prepared by the use of the ArcMelter furnace. After the plastic deformation materials were annealed at 700°C by 12 h to homogenize the microstructure. After the annealing the calorymetry and dilatometry research were performed. The following research allow authors to state that the increase of the carbon content resulted in the change of ACCM temperature. To obtain the most similar properties of the matrix investigated materials were alloyed by the addition of Cr and Mn. It was confirmed by the same temperature range of the eutectoid transformation for each material. Additionally the influence of Mn and Cr on cementite dissolution process was observed.

Pawłowski Bogdan, Tyrała Dorota
Effect of metallurgical factors on steel pipe corrosion in water distribution systems
Wpływ czynników metalurgicznych na korozję rur stalowych w systemach dystrybucji wody
DOI 10.15199/28.2018.1.6

Streszczenie
Przyczyn perforacji korozyjnych rur stalowych w systemach dystrybucji wody należy upatrywać się w wielu czynnikach. Najczęstszym czynnikiem jest nadmierna agresywność korozyjna wody pitnej, zwłaszcza w przypadku rur stalowych ocynkowanych. W niektórych przypadkach bezpośrednią przyczyną wystąpienia perforacji korozyjnych jest odwrócenie polaryzacji w układzie powłoka cynkowa–stal na skutek zbyt wysokiej temperatury wody z powodu wykonywania operacji termicznego usuwania bakterii Legionella. Nie należy jednak zapominać o kontrolowaniu jakości metalurgicznej stosowanych rur stalowych. Celem pracy było określenie przyczyn przedwczesnych perforacji korozyjnych w rurach stalowych ze szwem liniowym czarnych (powszechnie stosownych w systemach tryskaczy ppoż.), jak i rurach stalowych ocynkowanych, stosowanych w systemach dystrybucji wody zimniej i ciepłej. Przeprowadzono badania makroskopowe oraz metalograficzne obszaru zgrzewu i materiału rodzimego. Wyznaczono profil mikrotwardości obszaru zgrzewu dla obu badanych rur.
Abstract

Traditional metallography combined with microhardness testing and chemical composition analysis were used to understand the premature deterioration of steel pipes used in water distribution systems, namely, a zinc-coated steel pipe used in potable water distribution systems and a black steel pipe used for sprinkler fire protection systems. The investigated pipes were found to fail after a short service time, with numerous water leaks in a period of less than two years of service. This study shows that the failure was mainly a consequence of the Sandelin phenomenon caused by inadequate metallurgical quality, i.e. the silicon content was too high in the zinc-coated steel pipe, and an improper seam welding procedure in the case of the black steel pipes.